De boekenverkoop in Vlaanderen ging er in 2012 licht op achteruit met 1,4%. Het is de eerste daling in de boekenverkoop in Vlaanderen sinds 2006. Vergeleken met de crisis in vele andere sectoren valt de daling van de boekenverkoop nog mee. De daling manifesteert zich bij zo goed als alle genres. Het enige genre dat een stijging kent is de literaire fictie, waar ‘Vijftig tinten grijs’ alle andere titels naar de achtergrond verdringt. Bijna alle verkoopkanalen kennen een lichte groei, behalve de boekhandel, die verder terrein verliest.
Terwijl de boekenverkoop in de eerste 6 maanden van 2012 vrij fors daalde, heeft de tweede helft van het jaar dit verlies bijna volledig goed kunnen maken. Dit is voor een belangrijk deel te danken aan twee titels: de ‘Vijftig tinten trilogie‘ van E.L. James en de ‘Dagelijkse kost‘-reeks van Jeroen Meus.
De absolute topweek in Vlaanderen was week 51 (17-23 dec.), de week voor Kerstmis: in deze week werd de recordverkoop van de laatste 3 jaar gerealiseerd, nl € 10,07 miljoen. Ook gingen er voor het eerst in 3 jaar meer dan 700.000 boeken in één week over de toonbank.
Literaire fictie is populair
Quasi alle genres kennen een daling in hun omzet. Enkel literaire fictie kent een groei met 10,8%. Deze is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan de ‘Vijftig tinten trilogie‘ van de Britse auteur E.L. James. Opvallend is de daling in de non-fictie vrije tijd (kookboeken) met 9%. Terwijl vorig jaar Jeroen Meus, Sofie Dumon en Piet Huysentruyt samen aan de top stonden, is het in 2012 tv-kok Jeroen Meus die met 2 titels de top 10 van de kookboeken domineert. De verkoop van de kookboeken valt terug op het niveau van 2010, na de sterke stijging in het recordjaar 2011. Het is dus ietwat voorbarig om gewag te maken van het einde van de kookboekenhype in Vlaanderen.
De stripverkoop blijft op hetzelfde niveau als in 2011, wat een erg succesvol jaar was. De gekende reeksen blijven het erg goed doen bij jong en oud. De uitblinker was Merho: niet minder dan 4 strips van zijn hand halen de top 20 van de meest verkochte boeken.
Hoewel de boekhandel veruit het grootste marktkanaal blijft, daalt hun marktaandeel met 3%. De grootste stijging in de verkoop situeert zich bij de internetwinkels, maar niet meer zo spectaculair als in 2011. De stijging bedraagt 7%, waardoor de internetverkoop uitkomt op 8,7% van de boekenmarkt. In vergelijking met onze buurlanden is dit nog altijd laag. De grootwarenhuizen en de entertainmentstores weten hun marktaandeel te vergroten, mede door het grote succes van een aantal bestsellers die gemakkelijk door sporadische lezers worden meegenomen bij het shoppen (de zgn. impulsverkoop).
Wat is het meest gelezen boek in Vlaanderen?
- ‘Vijftig tinten grijs‘ – E.L. James (Uitgeverij Prometheus)
- ‘Vijftig tinten donkerder‘ – E.L. James (Uitgeverij Prometheus)
- ‘Dagelijkse kost / 3‘ – Jeroen Meus (Van Halewyck)
- ‘Vijftig tinten vrij‘ – E.L. James (Uitgeverij Prometheus)
- ‘Dagelijkse kost 4‘ – Jeroen Meus (Van Halewyck)
- ‘De voedselzandloper‘ – Kris Verburgh (Uitgeverij Prometheus)
- ‘SOS Piet 365‘ – Piet Huysentruyt en Frank Smedts (Uitgeverij Lannoo)
- ‘Vlammen‘ – Suzanne Collins (Unieboek Het Spectrum)
- ‘Spotgaai‘ – Suzanne Collins (Unieboek Het Spectrum)
- ‘De Hongerspelen‘ – Suzanne Collins (Unieboek Het Spectrum)
In de top 20 van de (literaire) fictie vinden we dezelfde titels terug aan de top: de Vijftig tinten- en De hongerspelen-trilogie – zij bezetten samen de eerste zes plaatsen. In deze categorie blijft Pieter Aspe de absolute Vlaamse bestsellerauteur.
Bij de non-fictie informatief is de top 20 overwegend bevolkt met boeken rond crisis-gerelateerde thema’s. Het boek van Peter Mertens ‘Hoe durven ze?‘ over de Eurocrisis voert de bestsellerlijst aan. Hij verslaat RTBF-journalist Frederic Deborsu die met zijn controversiële ‘Koningskwesties‘ ook hoge ogen gooit.
Bij de kinderboeken springt vooral Het Geluidshuis in de kijker. Voor het eerst is een audioverhaal het best verkochte kinderboek: ‘De Zevenmijlslaarzen’ van Charles Perrault. Kwaliteit drijft blijkbaar nog altijd boven. Nieuw is ook dat Geronimo Stilton de hitlijsten van de kinderboeken niet meer domineert.
Aandeel van top 100-boeken fors gestegen
Het aandeel van de top 100 in de totale boekenverkoop stijgt jaar na jaar. In 2012 zijn de 100 best verkochte titels goed voor 17,8% van de omzet. In 2010 was dat nog maar 14%.
De stijging van het aandeel van de top 10 titels is zelfs nog groter: van 6,2% in 2011 is het marktaandeel van deze 10 titels gestegen tot 7,5%. Het is een evolutie die de boekensector als creatieve industrie best tot nadenken stemt.
En het e-boek?
Hoewel de e-boekenverkoop in Vlaanderen in 2012 gestegen is met 74%, blijft dit maar een zeer klein deel van het aantal verkochte boeken, nl. 0,72%. In Nederland is de e-boekenverkoop al goed voor 2,7% van het totaal aantal verkochte boeken. Vlaanderen blijft op dit vlak dus behoorlijk achter ten opzichte van de noorderburen.
De gemiddelde prijs van een e-boek is met 3% gedaald en bedraagt nu € 9,76. Vergeleken met de gemiddelde prijs van een papieren boek (€12,66) ligt de prijs van een e-boek dus op 77% van een papieren boek.
Conclusie
Niettegenstaande het algemene crisisklimaat en het gebrek aan vertrouwen bij de consument in de afloop van de crisis, blijft de boekenverkoop nog vrij goed op peil. Dat neemt niet weg dat de cijfers van 2012 een aantal pijnpunten aanwijzen. Meer bepaald het toenemend gewicht van de top 10 in de totale boekenverkoop verdient de nodige aandacht. Deze tendens zou wel eens, als hij zich in dezelfde mate doorzet, nefaste gevolgen kunnen hebben voor het brede gediversifieerde aanbod van boeken. Ook het dalende marktaandeel van de boekhandel, ten dele een ongewenst neveneffect van de ‘bestselleritis’, verdient de nodige aandacht van iedereen die het boek een warm hart toedraagt.
Lees ook:Lichte stijging van boekenverkoop in Vlaanderen
Lees ook:Vijftig Tinten-reeks E.L. James wint Gouden en Platina boek
Lees ook:Vlamingen geven minder geld uit aan boeken door crisis
Lees ook:Boekenverkoop Vlaanderen daalt licht in 2010
Lees ook:Boekenverkoop in Vlaanderen houdt stand in de eerste helft 2010