Als de Joodse Gertrude van Tijn in 1941 in het neutrale Lissabon aankomt, vertelt ze een bijna niet te geloven verhaal. In opdracht van de Duitse bezetter komt ze onderhandelen over een grootschalig vertrek van Joden naar geallieerd of neutraal gebied. Haar missie blijkt weinig kans van slagen te hebben want Amerika en Engeland laten geen vluchtelingen meer toe.
Gertrude keert terug naar Amsterdam en hervat haar werk bij de Joodse Raad. Zij houdt zich daar tot het einde bezig met de emigratie van en de hulp aan Joden – de meeste zullen uiteindelijk in een concentratiekamp om het leven komen. Zelf wordt ze ook gedeporteerd, maar ze komt dankzij een zeldzame uitwisseling van gevangenen in 1944 in Palestina terecht. Het verslag dat ze daar over haar ervaringen schrijft, maakt in Nederland veel discussie los.
Wassersteins boek gaat over het ambigue karakter van integer gedrag. Was Gertrude van Tijn een heldin of een collaborateur? De historische implicaties van die vraag gaan veel verder dan haar persoonlijke geschiedenis of zelfs het tragische lot van de Nederlandse Joden. Het verhaal van Gertrude van Tijn raakt aan fundamentele historische vragen over wat de Duitsers vóór 1941 met de Joden van plan waren, over de houding van de geallieerden tegenover de Joodse rampspoed en over de reacties van de Joden zelf, waaronder die van de Joodse Raad in Amsterdam, op de dreiging die van de nazi’s uitging.
Over de auteur
Bernard Wasserstein doceert sinds 2003 moderne Europese Joodse geschiedenis aan de University of Chicago. Van 1996 tot 2000 leidde hij het Oxford Centre for Hebrew and Jewish Studies. Eerder schreef hij onder meer ‘Barbarij en beschaving’ en ‘Aan de vooravond’ (beide bij Nieuw Amsterdam verschenen).
[isbn]9789046814352[/isbn]
Lees ook:Yad Vashem International Book Prize voor Aan de vooravond
Lees ook:Mein Kampf mag gepubliceerd worden van Duitse Joden
Lees ook:Roman over vierhonderd jaar geheime geschiedenis
Lees ook:Debuutroman Luize Valente brengt geschiedenis tot leven
Lees ook:Josha Zwaan verovert op eigen tempo harten van lezers