Intellectuelen zijn hun vooraanstaande positie in het maatschappelijk debat kwijtgeraakt door postmodernisme, neo-liberalisme, globalisering en digitalisering. Maar literaire auteurs lijken deze rol over te nemen en zijn in staat gebleken Europese kwesties te doordenken en bekritiseren. Dat stelt hoogleraar vergelijkende literatuurwetenschappen Odile Heynders in haar oratie op 13 november. Ze pleit voor het invoeren van een Europese literatuurlijst in het middelbaar onderwijs, met literatuur buiten de verplichte talen om.
De publieke ruimte waarin van oudsher het politieke debat gevoerd werd over het functioneren van de staat is veranderd. De burger is nauwelijks geïnteresseerd in politieke kwesties en de media zijn minder kritisch. Minder dan ooit voeren publieke intellectuelen een doeltreffend kritisch debat.
Maar in de Europese literatuur zien we een tegenreactie. Veel schrijvers bekommeren zich om politieke en sociale kwesties en zoeken naar een vorm om hun kritiek te verwoorden. Dat doen zij op meer of minder expliciete manieren in romans, in essays, in ingezonden brieven in de krant, in pamfletten, blogs of lezingen.
De Europese schrijver is kritisch ten aanzien van de ideeëngeschiedenis en traditie, reflecteert op sociale en politieke omstandigheden, aldus Heynders. Hij dicht het individu, dat zich handhaaft in een snel veranderende wereld, een centrale rol toe. Het belangrijkste thema van de Europese literatuur is dat van in- en uitsluiting; literaire auteurs van Kafka tot Milosz, van Enzensberger tot Pamuk beschrijven verandering, vervreemding, en verlies en creatie van identiteit. Literaire teksten zijn bij uitstek geschikt de positie van kwetsbare individuen zichtbaar te maken. Solidariteit en verantwoordelijkheid worden via literatuur bijgebracht.
Heynders pleit ervoor om het maatschappelijk debat in Europa meer tot leven te brengen door leerlingen in het middelbaar onderwijs in de gelegenheid te stellen een vaktaaloverstijgende Europese literatuurlijst te kiezen. Die inspireert hen zich tot kritische lezers en burgers te ontwikkelen.
(Bron: Persbericht UVT)
Lees ook:Lijsttrekkers moeten dit boek lezen voor verkiezingen
Lees ook:Winnaar AKO Literatuurprijs toont de toekomst van literatuur
Lees ook:Opleidingsniveau dreigt nieuwe verzuiling te worden
Lees ook:Barre ervaringen van een bevlogen docent
Lees ook:Literatuurprijzen van de Europese Commissie
“Literaire teksten zijn bij uitstek geschikt de positie van kwetsbare individuen zichtbaar te maken. Solidariteit en verantwoordelijkheid worden via literatuur bijgebracht.”
Door deze uitspraak hoef ik eigenlijk al niet meer op te zoeken in welk kamp dit gansje zich bevindt.